اختلالات رنگدانه پوست می‌تواند تأثیر منفی در رنگ پوست شما داشته باشد. اختلال رنگدانه های پوست یک نوع بیماری پوستی محسوب می‌شود که می‌تواند در رنگ آن تأثیر بگذارد. مشکلات رنگدانه ایی پوست به‌دلیل کمبود رنگدانه‌ها ایجاد می‌شود. به‌طورکلی پوست شما رنگ خود را از رنگدانه‌ای به نام ملانین می‌گیرد. ملانین از طریق سلول‌های خاصی نظیر ملانوسیت در پوست تولید می‌شود که وظیفه ایجاد رنگ پوست را برعهده دارد. هنگامی‌که این سلول‌ها دچار آسیب می‌شوند، می‌توانند در تولید ملانین تأثیر منفی بگذارند. برخی از اختلالات رنگدانه تنها بر روی تکه‌های پوست تأثیر می‌گذارد. براساس دلایل ایجاد و پیشرفت این اختلال، کمبود رنگدانه‌ها می‌تواند در نواحی کوچک یا کل بدن اثر بگذارد. اختلالات رنگدانه در پوست به 2 مورد دسته‌بندی می‌شوند که شامل هایپرپیگمانتاسیون و هایپوپیگمانتاسیون است. هایپرپیگمانتاسیون به‌سبب بالارفتن ملانین در پوست ظاهر می‌شود. هایپوپیگمانتاسیون به‌دلیل کاهش تولید ملانین در پوست ایجاد می‌شود.
انواع اختلالات رنگدانه پوست
اختلالات رنگدانه های پوست شامل آلبینیسم، ملاسما و ویتیلیگو هستند.
آلبینیسم
آلبینیسم یک اختلال ارثی است که در آن رنگدانه ملانین به‌صورت کم تولید یا اصلاً تولید نمی‌شود. نوع و مقدار ملانینی که در بدن شما تولید می‌شود، رنگ پوست، مو و چشم شما را تعیین می‌کند. نقص ژنتیکی در یکی از چند ژن، موجب کاهش تولید ملانین در پوست می‌شود. این نقص ژنتیکی موجب عدم تولید ملانین یا کاهش میزان تولید آن می‌شود. دلایل اصلی آلبینیسم کمبود رنگدانه در مو، پوست یا چشم است. علائم آلبینیسم می‌تواند تمام بدن یا تنها تکه‌های کوچک پوست را تحت‌تأثیر قرار دهد. در برخی از موارد، فرد مبتلا به آلبینیسم مقداری رنگ در پوست، مو و چشم‌های خود دارد، اما روشن‌تر از حد معمول است. افراد مبتلا به آلبینیسم نسبت به نور خورشید حساس هستند. قرارگیری این افراد در برابر نور آفتاب در معرض خطر مبتلا به سرطان پوست هستند. برای این نوع اختلالات پوستی هیچ درمانی وجود ندارد، افراد مبتلا تنها می‌توانند اقداماتی برای محافظت از پوست و چشم خود انجام دهند تا آسیب به بینایی خود را به حداکثر برسانند.
ملاسما
ملاسما یک بیماری پوستی است که با لکه‌های قهوه‌ای، خاکستری یا کک‌ومک مشخص می‌شود. ملاسما معمولاً در دوران بارداری (به نام ماسک بارداری) و در زنانی که از داروهای ضدبارداری خوراکی استفاده می‌کنند، ظاهر می‌شود؛ اما ممکن است در هر فردی رخ دهد. ملاسما به‌دلیل تولید بیش از حد سلول‌های خاصی است که رنگ پوست شما را ایجاد می‌کنند. معمولاً ملاسما بعد از چند ماه از بین می‌رود و باگذشت زمان تیره و روشن می‌شود، اغلب در تابستان بدتر و در زمستان بهتر خواهد شد. نام دیگر ملاسما که کمتر رایج بوده، کلواسما است. اگرچه این اختلال کاملاً بی‌ضرر است، اما به طور قابل‌درک باعث می‌شود که برخی افراد احساس خودآگاهی کنند. این اختلال در بین افرادی که پوست تیره دارند، بیشتر دیده می‌شود. ده درصد موارد در زنان غیر باردار و مردان با پوست تیره رخ می‌دهد. افرادی که زمان زیادی را زیر نور خورشید می‌گذرانند در معرض خطر ابتلا به ملاسما هستند. سایر عوامل خطر شامل اختلالات خودایمنی تیروئید و داروهایی است که پوست برخی افراد را نسبت به اثرات نور خورشید حساس‌تر می‌کند.
ویتیلیگو
ویتیلیگو یک نوع اختلالات رنگدانه پوست است که باعث می‌شود پوست رنگ خود را از دست دهد. به‌طورکلی این اختلال پوستی از دست، ساعد، پا و صورت شروع می‌شود. در سراسر جهان، حدود 1 درصد یا بیشتر از جمعیت به ویتیلیگو مبتلا هستند. ویتیلیگو ازبین‌رفتن ملانوسیت‌ها است که موجب سفید شدن لکه‌های پوستی است. علت ویتیلیگو ناشناخته است، اما این یک اختلال در رنگدانه‌های پوست بوده و امکان دارد شامل حمله سیستم ایمنی به سلول‌هایی باشد که رنگدانه پوست ملانین (ملانوسیت‌ها) را تولید می‌کنند. این اختلال هنگامی اتفاق می‌افتد که سلول‌هایی که ملانین تولید می‌کنند، می‌میرند یا از کار می‌افتند. این وضعیت تهدیدکننده زندگی یا مسری نیست. همچنین می‌تواند استرس‌زا باشد یا موجب شود شما نسبت به خودتان احساس بدی داشته باشید. درمان ویتیلیگو ممکن است رنگ را به پوست آسیب‌دیده بازگرداند، اما از کاهش مداوم رنگ پوست یا برگشت آن جلوگیری نمی‌کند. ویتیلیگو با اختلالات خودایمنی (هنگامی‌که بدن به بافت‌های خود حمله می‌کند) مرتبط بوده و بیماری تیروئید شایع‌ترین آن است.
علل اختلال رنگدانه های پوست
دلایل مختلفی می‌توانند موجب بروز مشکلات رنگدانه ایی پوست شوند که شامل موارد زیر هستند:
- عوامل ژنتیکی
- قرارگرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش
- اختلال پوستی و آسیب‌دیدن
- وضعیت‌های متعدد جسمانی نظیر دوران بارداری
- تغییرات هورمونی
- قرارگرفتن در معرض ترکیبات شیمیایی و دارویی
ضایعه‌های رنگدانه‌ای پوست را باید درمان کرد؟
اغلب افراد از وجود اختلالات رنگدانه‌ای بر روی پوست خود رنج می‌برند و تلاش می‌کنند تا به درمان این اختلال، ظاهر زیباتری را برای خود رقم بزنند. قبل از درمان باید تعیین شود که این اختلال در چه عمقی از پوست قرار دارد تا بتوانند مؤثرترین متد را برای آن انتخاب نمایند. تشخیص‌های بالینی چندان مورد اعتماد نیستند. برخی اوقات نتایج آزمون‌ها ضدونقیض هستند، در این صورت پزشکان مجبور می‌شوند اقدام به نمونه‌برداری از پوست کنند تا بتوانند بیماری را به‌درستی تشخیص دهند. با تشخیص درست مشکلات پوستی می‌توانند به عمق لکه‌های تیره پوست پی ببرند. برای تشخیص عمق اختلالات پوستی از ترکیب آزمون Woods Light و دوربین‌های ماوراء بنفش استفاده می‌شود.
درمان ضایعه‌های رنگدانه‌ای پوست
برای درمان اختلالات رنگدانه پوست می‌توانید از روش‌های مختلفی استفاده کنید:
کرم‌های ضدآفتاب
شاید تصور کنید اشعه ماوراء بنفش تنها از طریق نور خورشید بر روی پوست تأثیر می‌گذارد، اما لامپ‌های فلورسنت (لامپ‌های کم‌مصرف و مهتابی) جزء اشعه ماوراء بنفش محسوب می‌شوند. قرارگیری در برابر تابش نور خورشید موجب بالارفتن رنگدانه‌های پوستی می‌شود. در این صورت باید در همه حال از کرم‌های ضدآفتاب و محصولات مشابه آن استفاده نمایید تا از نور خورشید و اشعه ماوراء بنفش در امان بمانید. تفاوتی ندارد که شما در اغلب مواقع در محیط‌های داخلی یا فضاهای بیرونی قرار می‌گیرید، در نتیجه باید از کرم ضدآفتاب استفاده نمایید.
روشن‌کننده‌ها
استفاده از مواد روشن‌کننده مانع تولید رنگدانه‌های ملانین می‌شود. در این صورت می‌توانید با کمک موادی نظیر هیدروکینون، آربوتین، شیرین‌بیان یا اسید کوجیک (روشن‌کننده قوی برای پوست) رنگدانه‌ها را از بین ببرید و اقدام به رفع لکه‌های تیره پوست کنید. متأسفانه مشتقات هیدروکینون تنها در درمان مشکلات سطحی پوست تأثیرگذار هستند و باید برای مدت‌زمان طولانی این داروها را مصرف کنید. خاصیت روشن‌کنندگی و رنگ برای این مواد فقط به مشکلات پوستی محدود نمی‌شود و امکان دارد رنگ نواحی اطراف آن را روشن کند.
لایه‌بردارها
برای کاهش جمعیت ملانین‌های موجود در پوست می‌توانید از اسید گلیکولیک، ترتینوئین، اسید سالسیک یا ترکیبی از این مواد به‌همراه محصولات مراقبت پوستی استفاده کنید. با ترکیب کردن مواد روشن‌کننده و لایه‌بردار می‌توانید نتایج مناسبی را در درمان مشکلات پوستی نظیر لک صورت (ملاسما)، هایپرپیگمنتیشن بعد از التهاب و ورم پوست یا کک‌ومک به دست آورید. برای لایه‌برداری مشکلات پوستی می‌توانید از روش‌های مختلفی نظیر لایه‌برداری‌های لیزری پوست و شیمیایی استفاده نمایید.
مزوتراپی
یکی از روش‌های مناسب برای درمان لکه‌های عمیق و مقاوم، مزوتراپی محسوب می‌شود. مزوتراپی یکی از داروهای مناسب برای درمان مشکلات رنگدانه ایی پوست به‌شمار می‌رود که به‌صورت مستقیم در لکه تزریق می‌شود.
تکنیک‌های جراحی
استفاده از روش‌های تهاجمی و تخریبی شامل کرایوسرجری یا ترکیبی از لایه‌برداری‌های شیمیایی و TCA می‌تواند در درمان مشکلات مرتبط با رنگدانه‌های اپیدرم تأثیرگذار باشد. استفاده از این روش‌ها مشکلات بسیار زیادی را می‌توانند در پی داشته باشند که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هایپرپیگمنتیشن
- هایپوپیگمنتیشن
- تحلیل رفتن پوست (Atrophy)
- ایجاد زخم و اسکار بر روی پوست
- بازگشت هرچند وقت یک‌بار عوارض پوستی
برای درمان عوارض مرتبط با رنگدانه‌های لایه درم نمی‌توانید روی متدهای تهاجمی و تخریبی حساب کرد، چراکه موجب می‌شود در نواحی موردنظر زخم و اسکار ایجاد شود.
مراقبت‌های روزانه برای جلوگیری از اختلال رنگدانه های پوست
- استفاده از کرم ضدآفتاب را می‌توان اولین قدم برای محافظت از پوست دانست. شما می‌توانید از کرم‌های ضدآفتاب با 30SPF یا بالاتر استفاده نمایید. نکته مهم در رابطه با استفاده از کرم ضدآفتاب این‌که باید دارای ضخامت کم باشد و در نواحی از پوست که در معرض تابش نور خورشید قرار دارند، اعمال شود. برای تثبیت شدن بر روی پوست بین 25 تا 20 دقیقه زمان نیاز است. اگر زیاد عرق می‌کنید باید هر 2 تا 4 ساعت یک‌بار اقدام به تمدید کرم ضدآفتاب کنید. کرم ضدآفتاب را باید در خانه و پیش از بیرون رفتن استفاده نمایید، چراکه اشعه ماوراء بنفش یا حتی نور مرئی می‌تواند تأثیر منفی بر روی پوست بگذارد و موجب ایجاد رنگدانه شود.
- برای پاک‌کردن آرایش و پوست خود باید از پاک‌کننده‌های مناسب استفاده نمایید. باید براساس نوع تیپ پوستی پاک‌کننده مناسب را انتخاب نمایید. همچنین می‌توانید به‌صورت روزانه یک تا دو بار از پاک‌کننده‌ها استفاده نمایید.
- بعد از پاک‌کردن پوست خود از مواد آرایشی باید از آبرسان استفاده کنید. برای ممانعت از رنگدانه شدن پوست می‌توانید از کرم‌هایی که دارای ویتامین C هستند، استفاده نمایید.
- برای حفظ سلامت پوست خود می‌توانید رژیم غذایی متعادل، خواب کافی و ورزش را در روتین روزانه قرار دهید. رژیم غذایی مناسب شامل ویتامین C، عوامل محافظت‌کننده در مقابل نور خورشید مانند بتا کراتین و آنتی‌اکسیدان‌ها است. برای ممانعت از اختلالات رنگدانه می‌توانید میوه‌های قرمز و نارنجی نظیر هویج، گوجه‌فرنگی و دیگر سبزیجات نظیر گل‌کلم، کلم بروکلی، اسفناج و غذاهای غنی از امگا 3 را قرار دهید.
- زندگی خود را بدون استرس و باانرژی مثبت بگذرانید.
در این مقاله سعی شد در رابطه با اختلالات رنگدانه پوست بحث کنیم. اختلال رنگدانه های پوست یک نوع بیماری پوستی محسوب می‌شود که می‌تواند تأثیر منفی در رنگ پوست داشته باشد. این نوع اختلالات به‌دلیل کمبود ملانین موجود در پوست ایجاد می‌شوند. اختلالات رنگدانه در پوست به‌دلیل افزایش تولید و یا کاهش ملانین در پوست ایجاد می‌شوند. افراد می‌توانند با پیشگیری و مراقبت‌های روزانه مانع ایجاد رنگدانه‌های پوستی شوند.
برای ارتباط با ما و ثبت نظرات و پیشنهادهای خود می‌توانید از روش زیر در تماس باشید.
